"Είναι ο ΣΥΡΙΖΑ ηλίθιε". Μια ανάλυση για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους

Χθες ξαναεμφανίστηκε η είδηση[i] περί της (μη) βιωσιμότητας του Ελληνικού Χρέους[ii]. Σχετικές ειδήσεις πάνε και έρχονται στην επικαιρότητα και τη δημόσια συζήτηση εδώ και χρόνια.

Το ζήτημα, μάλιστα, της βιωσιμότητας του Ελληνικού χρέους ήταν κεντρικό επιχείρημα του Πρωθυπουργού κ Τσίπρα όσο αυτός ήταν στην αντιπολίτευση[iii], αλλά και στη συνέχεια, στις αξέχαστες μέρες της περήφανης διαπραγμάτευσης, όταν ακόμα ζητούσε «διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους του χρέους»[iv]. Και αυτά δεν τα σταμάτησε όταν μας ήρθε ο λογαριασμός. Τα συνέχισε[v], με νέο σθένος και με νέο θράσος, εκμεταλλευόμενος τη γενική ασάφεια και έλλειψη ενημέρωσης που υπάρχει πάνω στο ζήτημα.

Επισημαίνεται ότι το όλο θέμα της Ανάλυσης Βιωσιμότητας Χρέους είναι ένα θέμα εξαιρετικά περίπλοκο, το οποίο λαμβάνει υπ’ όψιν πολλές παραμέτρους και του οποίου η κατανόηση απαιτεί εξειδικευμένες γνώσεις. Αυτό όμως δεν εμπόδισε την Κυβέρνηση Εθνικής και Κοινωνικής Σωτηρίας των κυρίων Τσίπρα και Καμμένου να θέσει την έγκριση Προκαταρκτικής Ανάλυσης Βιωσιμότητας Χρέους ως ερώτημα στο Δημοψήφισμα-τραγέλαφο του 2015 και να ζητήσει από τους πολίτες σε διάστημα πέντε ημερών να διαμορφώσουν άποψη επ’ αυτής.

Αν και, όπως προαναφέρθηκε, η Ανάλυση Βιωσιμότητας Χρέους είναι ένα εξαιρετικά περίπλοκο και δυσνόητο ζήτημα, θα προσπαθήσουμε μέσα από μια ανασκόπηση να δούμε την πορεία της από το 2014 μέχρι σήμερα.

2014

Τον Ιούνιο του 2014, το ΔΝΤ εξέδωσε την Πέμπτη Αξιολόγηση του Ελληνικού Προγράμματος[vi]. Στο Παράρτημα Ι (Ανάλυση Βιωσιμότητας Χρέους), αναφέρει ότι «οι κίνδυνοι βιωσιμότητας του Δημόσιου Χρέους παραμένουν σημαντικοί, αν και μετριασμένοι λόγω των πιο ευνοϊκών μεσοπρόθεσμων χρηματοδοτικών αναγκών». Με άλλα λόγια, το Ελληνικό Δημόσιο Χρέος δεν ήταν μη βιώσιμο, αλλά η βιωσιμότητά του δεν ήταν απόλυτα εξασφαλισμένη. Στο όλο Παράρτημα, παρουσιάζεται ένας δρόμος, όχι στρωμένος  με ροδοπέταλα, ωστόσο βατός. Ενδιαφέρον επίσης έχει και η σύνοψη (Executive Summary) της όλης αξιολόγησης και η παρουσίαση του πλαισίου (Context) για την Ελλάδα. Εκεί παρουσιάζεται μια χώρα η οποία πέρασε τον πολύ υψηλό κίνδυνο, επανασταθεροποίησε την οικονομία της και βρίσκεται σε πορεία εξόδου από την κρίση και έναρξης ενός «ενάρετου κύκλου» ανάκαμψης. Ωστόσο έχει ακόμη σημαντικές μεταρρυθμίσεις στον τομέα της αύξησης της παραγωγικότητας για να πετύχει μια μακροπρόθεσμα βιώσιμη αναπτυξιακή πορεία. Γίνεται μάλιστα και ιδιαίτερη αναφορά στην πολιτική αστάθεια της περιόδου 2011-2012 και στην αμφισβήτηση της θέσης της Ελλάδας στη ζώνη του Ευρώ, που ενίσχυσαν συμφέροντα αντιτιθέμενα στις μεταρρυθμίσεις και που έστειλαν πιο πίσω την ανάκαμψη της χώρας!

2015

Την κατάσταση αυτή παρέλαβε (αν και κάπως επιδεινωμένη από την πολιτική αστάθεια που ο κ Τσίπρας επέβαλε, δηλώνοντας με κάθε ευκαιρία ότι θα ανατρέψει τα όποια μέτρα ψηφιστούν προκειμένου να κλείσει το Ελληνικό πρόγραμμα. Ακολούθησε η περίοδος της «αξιοπρεπούς διαπραγμάτευσης» από τους κκ Τσίπρα και Βαρουφάκη, των συγκεντρώσεων «ανάσες αξιοπρέπειας» στο Σύνταγμα, της επί τετράμηνο κωλυσιεργίας και της «δημιουργικής ασάφειας[vii]» (αλήθεια, το θυμάστε αυτό το φρούτο;).

Όμως στα τέλη του Ιουνίου του 2015 η ασάφεια τελείωσε. Το ΔΝΤ εξέδωσε μια νέα Προκαταρκτική Ανάλυση Βιωσιμότητας Χρέους[viii]. Σε αυτή αναφερόταν ότι «Στην τελευταία Αξιολόγηση το Μάιο του 2014, αξιολογήθηκε ότι το Ελληνικό Δημόσιο Χρέος κινούνταν σε πορεία επιστροφής στη βιωσιμότητα, αν και παρέμενε εξαιρετικά ευάλωτο σε σοκ. Στα τέλη του καλοκαιριού του 2014, με την περαιτέρω αποκλιμάκωση των επιτοκίων, φαινόταν ότι δε θα χρειαζόταν άλλη μείωση χρέους στο πλαίσιο που καθορίστηκε το Νοέμβριο του 2012… Ωστόσο, σημαντικές αλλαγές στις πολιτικές από τότε … οδηγούν σε σημαντικές νέες χρηματοδοτικές ανάγκες. Αυτές, προστιθέμενες στο προϋφιστάμενο πολύ υψηλό χρέος καθιστούν τη δυναμική του χρέους μη βιώσιμη». Παρακάτω επισημαίνει ότι «για να διασφαλιστεί ότι το Ελληνικό χρέος είναι βιώσιμο με υψηλή πιθανότητα, οι Ελληνικές πολιτικές θα πρέπει να επανέλθουν στη γραμμή αλλά και κατ’ ελάχιστο οι ωριμάνσεις των υφισταμένων Ευρωπαϊκών δανείων θα πρέπει να παραταθούν σημαντικά». Και, παρακάτω «Όμως αν το πακέτο μέτρων που συζητείται αποδυναμωθεί περαιτέρω –ιδίως μέσω περαιτέρω μείωσης των στόχων πρωτογενούς πλεονάσματος και περαιτέρω αποδυνάμωσης των δομικών μεταρρυθμίσεων- θα γίνει απαραίτητο το κούρεμα χρέους». Το σώμα της ανάλυσης εκθέτει την κυβέρνηση των κυρίων Τσίπρα και Καμμένου, καταλογίζοντας στις πρακτικές της την ανατροπή της πορείας και τη μετατροπή του χρέους σε μη βιώσιμο.

Από αυτήν την Ανάλυση, αυτό που επέλεξε η Κυβέρνηση να κρατήσει είναι η ανάγκη κουρέματος του χρέους προκειμένου αυτό να καταστεί βιώσιμο[ix]. Η είδηση –και ο τρόπος παρουσίασής της- άρεσαν τόσο πολύ στην αριστερά, που την επανέλαβαν μάλιστα και την επόμενη μέρα[x]! Απέκρυψαν όμως και τις δύο φορές το πώς και το γιατί επήλθε αυτή η δυσμενής μεταβολή στη βιωσιμότητα και εστίασε μόνο στο κούρεμα. Φυσικό είναι: λίγες μέρες μετά οι Έλληνες θα ψήφιζαν στο Δημοψήφισμα και ο καταλογισμός ευθυνών για την επιδείνωση στην Κυβέρνηση δε συνέφερε.

Τον Ιούλιο, το ΔΝΤ εξέδωσε μια επικαιροποίηση στην Προκαταρκτική Ανάλυση Βιωσιμότητας του Ελληνικού Δημοσίου Χρέους[xi]. Αυτή ξεκινά με την ξερή διατύπωση «το Δημόσιο Χρέος της Ελλάδας έχει καταστεί εξαιρετικά μη βιώσιμο». Αυτό το αποδίδει στη χαλάρωση των πολιτικών και στην επιδείνωση του Ελληνικού μακροοικονομικού και οικονομικού περιβάλλοντος, αφού το κλείσιμο των τραπεζών και η επιβολή capital controls (αγάπη μου, έκλεισα τις τράπεζες[xii]) προστέθηκε στην ήδη δυσμενή δυναμική του χρέους. Υπολόγιζε μάλιστα τις ανάγκες χρηματοδότησης μέχρι το τέλος του 2018 στα 85 δισεκατομμύρια (έχει αναδειχθεί και από την ιστοσελίδα μας η άγνοια πολλών συμπολιτών μας ως προς το πόσα εκατομμύρια έχει ένα δισεκατομμύριο –γι’ αυτό και επαναλαμβάνουμε: 85 χιλιάδες εκατομμύρια)! Η βιωσιμότητα του Ελληνικού χρέους πλέον περνούσε αποκλειστικά από μέτρα ελάφρυνσης. Οι εκτιμήσεις αυτές του ΔΝΤ χαρακτηριζόντουσαν στην επικαιροποίηση ως αισιόδοξες, αφού περιείχαν «υψηλό κίνδυνο επιδείνωσης»!

2016

Ακολούθησαν τα γνωστά:

-η κωλοτούμπα,

-οι εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015 κατά τις οποίες ο κ Τσίπρας κατέβηκε με το «παράλληλο πρόγραμμα»[xiii], και όχι ζητώντας την έγκριση των πολιτών για το Μνημόνιό του, όπως μετακλογικά συνηθίζουν να μας λένε οι κυβερνητικοί Βουλευτές,

-η λήψη σκληρών μέτρων που τσακίζουν την αγορά, αλλά και

-οι καθυστερήσεις στο κλείσιμο των αξιολογήσεων, προκειμένου να προστατευτεί η εκλογική πελατεία των κκ Τσίπρα και Καμμένου.

Το Μάιο του 2016 εκδόθηκε νέα Προκαταρκτική Ανάλυση Βιωσιμότητας Χρέους από το ΔΝΤ. Σε αυτή επαναλαμβάνεται ότι το χρέος κρινόταν βιώσιμο το 2010, κατέστη μη βιώσιμο το 2011 λόγω μεγάλης ύφεσης, ακολούθησε το κούρεμα του 2012 που απεκατέστησε τη βιωσιμότητα, άρχισε να αντιμετωπίζει ξανά θέματα βιωσιμότητας από το 2014 που επιδεινώθηκαν με την αλλαγή της Κυβέρνησης το 2015. Πλέον, για να υπάρχει αξιόπιστη Ανάλυση Βιωσιμότητας θα έπρεπε να ληφθούν νέα μέτρα πολιτικής, χωρίς καθυστέρηση. Περαιτέρω προτείνει και μέτρα ελάφρυνσης προκειμένου να καταστεί το χρέος βιώσιμο, αν και πάλι εξαιρετικά ευάλωτο σε σοκ. Συνολικά η Ανάλυση παρουσιάζει, στη μεν περιγραφή της μια κατάσταση στάσιμη από το 2015, στη δε παρουσίαση των προβλέψεων μέσα από τους αριθμούς και τα γραφήματα (ναι, ξέρουμε, οι άνθρωποι πάνω από τους αριθμούς.), μια σημαντική επιδείνωση.

2017

Και ερχόμαστε στο σήμερα. Έχουμε νέες εκθέσεις του ΔΝΤ για την Ελλάδα[xiv], οι οποίες «δεν είναι καλές» ή -ακόμα χειρότερα- χαρακτηρίζονται «καταθλιπτικές». Το περιεχόμενό τους δεν το έχουμε δει. Θα το δούμε στις αρχές του Φεβρουαρίου, όταν και θα συζητηθούν στο ΔΣ του ΔΝΤ. Τότε θα μπορέσουμε και εμείς να καταθλιβούμε με το περιεχόμενό τους.

Μέχρι τότε, ας κρατήσουμε μια αίσθηση αισιοδοξίας.

Πώς;

Μα, φυσικά, διαβάζοντας την είδηση από την ΑΥΓΗ[xv]. Η οποία, όπως και πριν 1,5 χρόνια, παρουσιάζει τα μαύρα νέα από την οπτική γωνία της αναγκαιότητας της ελάφρυνσης του χρέους. Η οποία, δηλαδή, για μια ακόμα φορά, δεν αναφέρεται στο πρόβλημα, δεν αναφέρεται στις αιτίες του προβλήματος, δεν αναφέρεται στους υπεύθυνους για την επιδείνωση του προβλήματος. Όχι βέβαια, κάτι τέτοιο δε θα ήταν ευνοϊκό για την Κυβέρνηση.

Η ΑΥΓΗ εστιάζει στην προτεινόμενη λύση.

Και την παρουσιάζει ως θρίαμβο.

Το μόνο σχετικό ερώτημα είναι το πόσο αξιόπιστη τη θεωρούμε.

Την ΑΥΓΗ, όχι τη λύση.

ΡΕΠΟΥΜΠΛΙΚΑΝΟΣ